28 augustus 2012 -
Nederland kan op duurzaamheidsgebied wereldleider worden, als alle organisaties die zich bezighouden met maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) een gezamenlijk hoger doel kiezen. Dat zeggen Willem Lageweg en Bernedine Bos van MVO Nederland. Ze staan op de cover van het tijdschrift P+ People Planet Profit, dat deze week verschijnt en als thema ‘slim samenwerken’ heeft.
Wanneer we vertrouwen op onze befaamde handelsgeest kan kennis over alles wat met duurzaam ondernemen te maken heeft wel eens een nieuw exportartikel worden. Nederland duikt als handelsnatie diep in ketens van grondstoffen en verzamelt in hoog tempo heel veel kennis op dit gebied. Het verduurzamen van handelsketen kan een unieke positionering op de wereldmarkt opleveren.
MVO-aspecten
Nederland telt inmiddels tal van organisaties en bedrijven die aan de slag zijn gegaan met aspecten van MVO. Lageweg: "Ik zie heel veel ambitie, op heel veel niveaus, in tientallen sectoren: VNO-NCW, de Groene Zaak, Urgenda, EVD, IDH, BOP, de ontwikkelingsorganisaties… Wat nog ontbreekt is een gezamenlijke nationale ambitie, het gezamenlijke punt op de horizon. Nieuwe coalities zijn nodig, we moeten weg uit onze eigen kringetjes en oude tegenstellingen. We moeten elkaar zaken gunnen, opdat we er allemaal op vooruit gaan."
Harde winst?
Kan slim samenwerken harde financiële winst opleveren? Lageweg is hiervan overtuigd, evenals Bernedine Bos, hoofd programma’s en projecten bij MVO Nederland. Zij zegt in P+: "Het meest gebruikte woord bij MVO Nederland is het woord ‘verbinden’. We zijn bijna klaar met een nieuwe visie op het stimuleren van internationaal MVO. Hoe komen we tot de gewenste verandering, transitie? Wat kan MVO Nederland in gang zetten en hoe kan MVO Nederland dat proces in samenwerking met anderen versnellen? We zijn sterk in sectoraanpak en ketens. We onderzoeken nu de kansen voor 32 branches. Dat zijn er teveel om tegelijk aan te pakken, dus kiezen we strategisch voor vijf sectoren en ketens om mee te beginnen. We hopen alles wat we daar leren te kunnen gebruiken voor de anderen."
Lageweg voegt hieraan toe: "Als wij dit spel niet slim spelen, zullen Brazilië, Duitsland en de Scandinavische landen een enorme voorsprong opbouwen. Samenwerken en het concept van de ‘circulaire economie’ kunnen Nederland een bedrag van tientallen miljarden euro’s opleveren. Alleen al door het opnieuw inrichten van productieprocessen waardoor grondstoffen en materialen na gebruik geen afval meer zijn, maar steeds weer opnieuw herbruikt kunnen worden."
Systeemverandering
Lageweg refereert aan een recent rapport van de Ellen MacArthur Foundation, waarin staat dat de winst voor heel Europa op ongeveer 500 miljard euro per jaar geschat mag worden. Hij zegt: "Laten wij daar als Nederland nu eens tien procent van pakken: toch 50 miljard euro. Dat moet te doen zijn, want we zijn een energie- en materialen-intensief handelsland. Een distributieland ook. Heel veel komt door Nederland en we staan nu al aan de wereldtop als het gaat over de kennis van recycling. Noem het Cradle to Cradle, noem het circulaire economie, het gaat erom dat we tot een systeemverandering komen waardoor we niet langer de planeet uitputten. Het rapport is trouwens opgesteld door de rekenmeesters van McKinsey. Ik zou hier graag een Nederlandse editie van willen zien."
Nederland maakte jaren geleden wereldwijd furore met ‘het poldermodel’. MVO Nederland ziet in ‘slimmer samenwerken’ een hedendaagse variant. Ook nu is het mogelijk om een gezamenlijk doel te formuleren, die doelstellingen van bestaande organisaties kan overstijgen.
Punt aan de horizon
Lageweg formuleert ‘dit punt aan de horizon’ in het interview als volgt: "Koppel een nationale ambitie aan de footprint. Hoe verlagen we de impact die ons handelen heeft op de planeet en versterken we tegelijkertijd onze internationale concurrentiepositie? We zijn nog maar net begonnen. Er moet nog 80 tot 90 procent van de huidige uitputting van de aarde worden teruggedrongen. We moeten versnellen. Daarover wil ik graag met alle partijen in gesprek. Is er bereidheid om gezamenlijk onder die vlag op te varen? Mensen als Herman Wijffels hebben de statuur om tot bundelingen te komen. Ik ken er meer, die dit kunnen."
Goed plan. Think big, start small and grow fast. Dat is wat we nodig hebben en wat nu bij goede MVO plannen vaak ontbreekt. Dat het zo kan bewijst bijvoorbeeld Thomas Rau met zijn #turntoo concept van circulaire economie in de gebouwde omgeving. Denken vanuit gebruik en hergebruik met een sluitend en werkend businessmodel vereist slim samenwerken in nieuwe ketens met andere verdienmodellen. Dat dit veel meer oplevert dan gedacht (duurzaam, maatschappelijk, sociaal, financieel) blijkt is inmiddels ook wel duidelijk. Desso dankt zijn internationale leiderschapspositie aan hun C2C filosofie. Ik ben er dan ook van overtuigd dat het wereldleiderschap -dat de schrijvers van dit artikel als punt in de verte neerzetten -haalbaar is. Mijn ervaringen liggen met name op het gebied van de financiering van nieuwe concepten, gebaseerd op TCO en gebruik ipv eigendom en dan specifiek voor de publieke sector. Graag bereid deze te delen.
