Waardevolle beslissingen: economen en theologen kunnen helpen
16 augustus 2012 -
Kunnen theologen en economen van elkaar leren hoe je waardevolle, zinvolle beslissingen neemt? Dat kan, denkt Aloys Wijngaards. Wijngaards, religiewetenschapper, concludeert dat de beste discussies tussen theologen en economen, over wat waarde- en zinvol is in economisch gedrag, te voeren zijn als de economen gedragseconomen zijn, gelukseconomen of economen die de capability approach aanhangen.
Hij promoveert op 24 augustus aan de Radboud Universiteit op een onderzoek naar de mogelijkheden van samenwerking van economie en theologie. Met de standaard economische benadering kunnen theologen of religiewetenschappers minder goed uit de voeten. De gebreken van de standaard economische benadering - die uitgaat van nutsmaximalisatie en de calculerende burger die altijd rationeel handelt - zijn inmiddels voldoende duidelijk. Echter, deze benadering is, aldus Wijngaards, toch nog steeds de benchmark. Wijngaards: "Als je colleges economie gaat volgen, zoals ik gedaan heb, begin je daarmee – andere theorieën worden gepresenteerd als aanpassingen aan dat standaardmodel."
Waarden en zingeving
Daarom onderzocht Wijngaards drie relatief nieuwe economische benaderingen. Gedragseconomen gebruiken inzichten uit de psychologie om economisch gedrag te begrijpen; gelukseconomen onderzoeken hoe het nastreven van geluk daarin een rol speelt; capability approach¬-economen (van wie de bekendste Amartya Sen is) gaan ervan uit dat vrijheid een belangrijke voorwaarde én doel is dat ook het economisch handelen vormt. Voor al deze economen geldt dat ze waarden en zingeving zélf op de agenda zetten. Er is dus ruimte voor een gesprek over waarden en zingeving, en economen en theologen kunnen elkaar daarin ook verder brengen, aldus Wijngaards.
Model Om de samenwerking te stimuleren, ontwierp hij een model waarin de relatie tussen waarden en economische keuzes uitgewerkt worden. "Een model voor het nemen van waardevolle economische beslissingen, zo zou je het kunnen noemen. Het begint bij waarden als 'solidariteit' en 'eerlijk delen' en vertaalt die begrippen naar normen, gedragsregels en uiteindelijk: beslissingen."
Wijngaards' model kan volgens hem ook bruikbaar zijn voor organisaties die bepaalde waarden onderschrijven en die dat ook in hun handelen tot uiting willen laten komen. "Nemen zij de beslissingen die ze moeten nemen? Daarover kunnen betrokkenen aan de hand van dit model een goed gesprek voeren met elkaar."
