20 juli 2012 -
Het aantal gevallen van agressie op de Nederlandse werkvloer is sinds 2007 nagenoeg stabiel. Er is een stabiele trend voor agressie door klanten, leerlingen, passagiers, patiënten en een heel licht dalende trend voor agressie door collega’s of leidinggevenden. Dit blijkt uit de cijfers van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA).
Bij agressie op het werk gaat het om ongewenste seksuele aandacht, intimidatie, lichamelijk geweld en/of pesten. In 2011 heeft 24 procent (1,7 miljoen) van de Nederlandse werknemers te maken met een vorm van externe agressie door klanten, leerlingen, passagiers, patiënten, enzovoort en zestien procent (1,1 miljoen) met interne agressie (collega’s of leidinggevenden). Ondanks de stabiele trend neemt de risicobeleving toe, vooral in de publieke sector. Van diegenen die in 2005 zeiden gevaarlijk werk te doen, zag 23 procent confrontatie met agressie als belangrijk gevaar op het werk. In 2010 is dit gestegen tot ruim 30 procent (44 procent, resp. 62 procent in publieke sector). De redenen van deze verschuiving zijn niet onderzocht.
Agressie leidt ook na lange tijd tot gezondheidsschade
Blootstelling aan agressie op het werk leidt zelfs na twee jaar, tot gezondheidsschade, zoals burnout klachten, meer verzuim, een grotere intentie om van baan te veranderen en verminderde werktevredenheid.
Paulien Bongers, Innovatiedirecteur Arbeid bij TNO: "Werknemers die agressie meemaken op het werk zijn verminderd inzetbaar en lopen de kans op voortijdige uitval uit het arbeidsproces. Agressie op het werk blijft door het aantal blootgestelde werknemers en door de aanzienlijke impact, een aandachtspunt in het arbeidsomstandighedenbeleid in Nederland."
Risicogroepen
Politie en justitie, gezondheids- en welzijnszorg, het voortgezet onderwijs, warenhuizen en supermarkten behoren tot de risicogroepen bij externe agressie. Ook vrouwen, jongeren, middelbaar opgeleiden en werknemers die parttime werken of nachtwerk doen en/of veel contact hebben met klanten, krijgen vaker te maken met agressie op het werk. Bij interne agressie bevinden zich de meeste risicogroepen in de branches industrie, autohandel en reparatie, justitie en post en telecommunicatie. Agressie wordt hier het meest gezien bij mannen, werknemers van middelbare leeftijd en allochtonen. Ook werknemers die werkzaam zijn via de Wet Sociale Werkvoorziening behoren tot de risicogroepen.
Er is ook sprake van agressie als werkgevers bepaalde medewerkers bewust kapot maken om zo goedkoop van ze af te komen. Ik heb dit zelf meegemaakt als goed functionerende ambtenaar van een gemeente.
Op de weblog www.wijdoendatzo.wordpress.com beschrijf ik hoe B&W van Zevenaar dit hebben aangepakt. Mensonterend en zeer gewelddadig. Agressie van buitenaf is erg, maar als je door je eigen leidinggevenden wordt geďntimideerd en kapot gemaakt, dan is dat minstens zo desastreus. Vooral omdat het zo geniepig gebeurt en lang duurt en je collega's die het zien niets durven te zeggen omdat ze bang zijn voor hun eigen baan.
Als je het doelwit bent van verticale intimidatie door je leidinggevenden dan sta je er helemaal alleen voor en wordt je het werken onmogelijk gemaakt met alle gevolgen van dien. In mijn geval was dat strafontslag. Na een lange procedure bij de rechtbank werd dit ontslag vernietigd. Dat was prettig, maar je werk krijg je daarmee niet terug.
Agressie van buitenaf is erg, maar als je door je eigen leidinggevenden agressief wordt behandeld of geďntimideerd, dan is dat minstens zo desastreus. Vooral omdat verticale intimidatie vaak in het geniep plaatsvindt en de schijn van legitimiteit heeft.
Collega's die het doorhebben en zien, hebben er ook last van maar durven er bijna nooit iets van te zeggen omdat ze bang zijn voor hun eigen baan. Het leidt tot veel extra en onnodig ziekteverzuim en ook de leegloop neemt in zo'n situatie alleen maar toe.
Dit kost bedrijven miljoenen en is jammer van het geld. Leidinggevenden die hun medewerkers intimideren of pesten doen hun organisatie meer kwaad dan goed. Alleen al daarom moet verticale intimidatie zo snel mogelijk ontmaskerd en uitgebannen worden. Het bestaande niveau vasthouden is geen verstandige optie.
Een conflict waarbij je te maken krijgt met verticale intimidatie heeft verstrekkende gevolgen. De gevolgen van een dergelijk conflict zijn niet alleen van economische aard maar de echte schade ligt vaak op het mentale vlak. Vaak is de intimidatie langdurig waardoor het zelfvertrouwen van de medewerker flink onderuitgehaald kan worden. De buitenwereld denkt vaak dat na de uitspraak van een rechter of bij een minnelijke schikking het conflict over is maar het slachtoffer blijft vaak met overwerkte emoties zoals onzekerheid, boosheid en verdriet zitten.
Het hoeft natuurlijk niet zo te zijn dat dit ook in jouw situatie een rol speelt maar neem bij het weer oppakken van je loopbaan ook de mogelijke emotionele effecten van de situatie waarin je gezeten hebt serieus en probeer deze in je omgeving bespreekbaar te maken.
Uit het TNO-rapport \\\\\\\\\\\\\\\'\\\\\\\\\\\\\\\'Agressie op het werk\\\\\\\\\\\\\\\'\\\\\\\\\\\\\\\' van 18 juli jl. blijkt dat hoogopgeleide werknemers minder vaak worden bloot gesteld aan intimidatie door leidinggevenden dan middelbaar en laag opgeleid personeel.
De gevolgen van dit soort agressie voor de gezondheid en het functioneren zijn echter voor alle werknemers en organisaties desastreus (burnout klachten, slechtere algemene gezondheid, verminderde werktevredenheid, sterker personeelsverloop, verlaagde inzetbaarheid enzovoort).
In ons land is interne intimidatie door leidinggevenden zelfs een groter probleem dan in andere Europese landen. Alleen al daarom verdient dit extra aandacht en zou het TNO-rapport een vervolg moeten krijgen.
agressie op het werk wordt zeer, zeer onderschat naar mijn idee. Lichte mate van agressie gaat al snel ten koste van een deel van de productiviteit die door een persoon wordt geleverd. Bedrijven zouden meer in trainingen en oplettendheid moeten investeren. Je helpt het welzijn van je werknemers te verbeteren waardoor jij als werkgever meer verdient.
@paul, dat hoogopgeleide werknemers minder vaak worden blootgesteld aan intimidatie door leidinggevenden dan middelbaar en laag opgeleid personeel is volgens mij ook wel logisch te verklaren.
Door in een hogere functie te zitten, zitten er meer mensen ''onder je'', dan ''boven je.'' Je hebt dus een ''grotere machtspositie.''
Verder denk ik dat hogeropgeleide werknemers veel beter om weten te gaan met intimidatie, agressie etc. Ze zijn nou eenmaal mentaal een stuk sterker.
