'Financiële sector disfunctioneert door masculiene waarden'
13 februari 2012 -
Vorige week vond het congres plaats van Women In Financial Services (WIFS) waar 200 vrouwen bijeen kwamen om te praten over de ‘change’ in financiële sector. Carolien Bijen, oprichter van &samhoud women: "Weer werd het idee bevestigd, zoals beschreven in mijn boek (S)TOPvrouw!, dat de hele financiële crisis niet had plaatsgevonden als feminiene waarden in financiële organisaties dominanter waren geweest."
Keynotespeaker Herman Wijffels concludeerde dat de financiële sector niet langer dienstbaar is aan de maatschappij maar er op parasiteert: "De financiële sector heeft gedisfunctioneerd". Een van de redenen hiervoor, zegt Wijffels, is dat de masculiene en feminiene krachten niet in balans zijn. Wijffels denkt dat de feminiene krachten te timide zijn, hij roept vrouwen dan ook op om in hun kracht te gaan staan. De vraag is of dit nou de oplossing is als vrouwen simpelweg weinig te vertellen hebben in de financiële sector, er zijn er veel te weinig aan de top.
Klim- en uitglijfactoren
In het boek (S)TOPvrouw! werden de klimfactoren en de ‘uitglij’ factoren van vrouwen naar de top onderzocht; de klimfactoren van succesvolle vrouwen zijn: doelgericht zijn, een visie hebben, het juiste team om zich heen vormen, veel zelfvertrouwen hebben, een rolmodel zijn, proactief zijn en een netwerk om zich heen creëren. En waar precies glijden vrouwen uit op het pad op weg naar de bestuurskamer? Volgens henzelf is parttime werken de grootste drempel voor vrouwen om door te groeien naar de top (54 procent), op de voet gevolgd door een organisatiecultuur die vooral gericht is op mannen (48 procent).
Feminisering van organisaties
En dat laatste is precies waarvan de sprekers zeiden dat er hard aan gewerkt wordt. Joanne Kellerman van DNB zei dat ook de Raad van Bestuur van DNB zichzelf flink is tegen gekomen. En dat Nout Wellink, als hij dat nog niet deed, wel vaak in de spiegel heeft gekeken. Tijd dus voor een feminiseringslag binnen financiële instellingen. En het creëren van een organisatiecultuur en structuur die ervoor zorgt dat de financiële sector in de toekomst op een zorgvuldige wijze omspringt met haar grote maatschappelijke verantwoordelijkheid.
De stelling ''als vrouwen aan de top van financiële instellingen hadden gestaan, was er geen crisis geweest'' wordt in het artikel niet gemaakt. Het gaat om feminiene, naast masculiene, waarden. Volgens mij is een niet genoemde feminiene kwaliteit (waarde kun je het niet noemen) die het goed zou hebben gedaan ter voorkoming van de financiële crisis: reflectief vermogen.
Over Antonio Fazio (voormalig president van de Italiaanse nationale bank ten tijde van de overnamestrijd van de bank Antonveneta - Fazio zou de Banca Popolare Italiana hebben voorgetrokken, ten nadele van de ABN Amro) ging het verhaal dat hij zich zou hebben opgesloten in zijn kamer, toen het spannend voor hem werd. Alleen medewerkers die het onvoorwaardelijk met hem eens waren, waren welkom. Geen schoolvoorbeeld van reflectief vermogen.
Boeken als 'Het Drama Ahold' en 'De Prooi' verhalen ook over het ontbreken van reflectief vermogen aan de top. Wat te doen als je zelf niet beschikt over reflectief vermogen? Vroeger organiseerde de koning voor zichzelf een hofnar,iemand die gelegitimeerd reflectief confronterend mocht optreden. Ondanks het feit dat de meeste hofnarren mannen waren, blijf ik 'al dan niet georganiseerde (zelf)reflectie' een feminiene kwaliteit vinden. Ik pleit voor de terugkomst van de hofnar, naast een evenwichtiger opbouw van RvB's, directies en MT's naar vrouwen en mannen.
Ook bij mannen onderkennen we de hier genoemde waarden. Met name Jim Collins (5th level leadership) heeft daarover geschreven in Good to Great.
Eén van de problemen is de wijze waarop we (top)management selecteren. Om bij de top te komen moet je 'erbij horen' en je dus gedragen naar het geaccepteerde gedrag. Aankomende leiders zijn dus eerder 'volgers' dan onafhankelijke denkers. Als je volgers aan de top stelt, kan je nauwelijks meer reflectie verwachten.
Stef Blom
(auteur van 'Waarom managers in sprookjes geloven')
