20 december 2011 -
Aan het eind van het jaar zijn bonussen altijd weer een actueel onderwerp van gesprek. De rol van de bonussen en beloningssystemen bij het verbeteren van organisatieprestaties is onder managers en wetenschappers nog immer een beladen debat.
Dr. André de Waal MBA (Academisch Directeur bij HPO Center en Associate Professor aan de Maastricht School of Management) en Professor Paul Jansen (hoogleraar Industrial Psychology aan de Vrije Universiteit Amsterdam) presenteerden onlangs tijdens de European Reward Management Conferentie in Brussel hun meest recente research paper over dit beladen onderwerp: 'De bonus als hygiëne factor - de rol van beloningssystemen in een High Performance Organisatie (HPO)'.
Geen negatieve of positieve invloed
Hun onderzoek laat zien dat het gebruik van bonussen en de implementatie van bepaalde beloningssystemen noch een positieve noch een negatieve invloed hebben op de langetermijnprestaties van een organisatie. "Dit kan worden verklaard door het feit dat beloningssystemen een hygiëne factor zijn voor de organisatie. Als een organisatie geen passend beloningssysteem heeft - al dan niet met bonussen - zal het in de problemen komen met haar medewerkers omdat deze zich vooral druk zullen maken over de inadequate beloning. De organisatie zal als gevolg daarvan grote moeite hebben met het verbeteren van de prestaties. Als een organisatie wel een goed beloningssysteem heeft – iets dat medewerkers normaal achten – dan heeft het de handen vrij om te werken aan verbeteringen en om een HPO te worden," zegt De Waal.
Lange termijn succes
De lopende discussie onder wetenschappers en managers over de effecten van bonussen op de prestaties en de rol van beloningssystemen in organisaties heeft nog altijd niet geleid tot een unanieme conclusie. De voorstanders van bonussen stellen dat door het toepassen van bonussen en het nadruk leggen op beloning, de productiviteit en de prestaties van de organisatie toeneemt. De tegenstanders beweren dat bonussen en beloningen juist contraproductief werken, mede doordat deze een gevoel van ongelijkheid creëren in de organisatie. De Waal: "Een belangrijke vraag die vaak over het hoofd wordt gezien in de discussie is: Hoe belangrijk zijn bonussen voor het lange termijn succes van een organisatie? De praktische consequentie van ons onderzoek is dat organisaties niet veel tijd hoeven te besteden aan het ontwerpen en implementeren van uitgebreide en geavanceerde beloningssystemen om de prestaties te verbeteren. Ze moeten gewoon zorgen dat een passende beloningsysteem is geïnstalleerd die door medewerkers wordt beschouwd als eerlijk en rechtvaardig. Dit creëert een goede basis, waarna gestart kan worden met het bouwen van een High Performance Organisatie."
Twaalf kenmerken van bonussen Tijdens het literatuurdeel van het onderzoek door De Waal en Jansen zijn twaalf kenmerken met betrekking tot bonussen en beloningssystemen gevonden die van invloed kunnen zijn op prestatieverbetering. Echter, elf van deze kenmerken lijken een dusdanige kleine rol te spelen in vergelijking met andere kenmerken gevonden tijdens de literatuurstudie (kenmerken die te maken hebben met onder andere de kwaliteit van het management, de kwaliteit van het personeelsbestand, en een organisatiecultuur van openheid en continue verbetering) dat ze niet meegenomen zijn naar de praktijkstudie. In deze praktijkstudie onder ruim 1.400 organisaties wereldwijd bleek dat het resterende kenmerk, 'een eerlijke beloning en stimulans structuur', geen significante relatie met de langetermijnprestaties van de organisatie heeft. De conclusie van het onderzoek is daarom dat het gebruik van bonussen of de implementatie van bepaalde types van beloningssystemen geen positief noch een negatief effect op de langetermijnprestaties van de organisatie heeft en daarom geen doorslaggevende rol heeft in het creëren van high performance organisaties. Een mogelijke verklaring voor dit resultaat is dat de beloningsystemen een hygiënefactor zijn voor een organisatie. Als de organisatie niet over een passend beloningsysteem beschikt, al dan niet met bonussen, zal het nooit kunnen gaan werken aan de transitie naar HPO. De beloningstructuur moet dus in orde zijn, maar een organisatie mag niet denken dat zij door een juiste beloningsysteem HPO zal worden, daar is veel meer voor nodig.
