6 januari 2011 -
Als gevolg van het samengaan van verschillende gemeenten ontstaan per 1 januari 2011 zeven nieuwe fusiegemeenten. Bij gebrek aan echte aandacht voor de interne cultuur in de nieuw ontstane organisatie lopen deze gefuseerde gemeenten een groot risico om niet te slagen in het realiseren van hun fusiedoelen.
Ze zullen slechter scoren op hun dienstverlening, de professionaliteit van medewerkers blijft veelal achter, en de gewenste en beoogde kostenbesparingen komen niet tot stand. Ook komt door onduidelijkheid over taken en een blijvend 'wij-zij' gevoel de samenwerking in de nieuwe organisatie in het geding.
Ingrijpende veranderingen
Gemeentelijke herindelingen leiden tot een ingrijpende verandering in de nieuw ontstane organisaties. Dit heeft met name betrekking op het feit dat medewerkers moeten leren samenwerken, geconfronteerd worden met nieuwe vraagstukken, er nieuwe sociale relaties en organisatiewaarden (cultuur) ontstaan. Onze praktijk en ervaring in dit soort omvangrijke processen leert dat er een groot risico bestaat dat er na de fusiedatum onvoldoende aandacht is voor 'de zachte kant' van het samengaan. Daar waar in de voorbereiding van een fusie alle aandacht uitgaat naar het opnieuw vormgeven van zaken als de functies van medewerkers, huisvesting, de organisatiestructuur en ondersteunende diensten zoals ICT, wordt er niet of nauwelijks gekeken wat dit feitelijk betekent voor de mensen die in de nieuwe organisatie (samen)werken.
Zachte kanten
Met het openen van de deuren van de nieuwe gemeenten is het zaak dat gemeenten zich vooral gaan richten op de 'zachte' kanten van de fusie. Dat dit niet vanzelf gaat bewijzen ervaringen uit eerder gefuseerde gemeenten. Dat dit kan leiden tot vormen van belemmering of frustratie zien we in die zelfde praktijk. Wij pleiten voor het blijven bewaken van de fusiedoelen zoals die in de aanloop naar de fusie werden neergezet. Juist in de jaren nadat de fusie is gerealiseerd vragen interne factoren zoals professionaliteit, efficiency en capaciteit van de ambtelijke organisatie veel aandacht. Wanneer dat goed en consequent gebeurt, leidt dat tot de gewenste verbetering van de bestuurskracht en kwaliteit van de dienstverlening.
