Aanbestedingsproces fraudegevoelig en onbetrouwbaar
17 december 2010 -
In de meeste recente ICT Barometer deed Ernst & Young onderzoek naar ICT en de overheid. Uit dit onderzoek blijkt dat de fraudegevoeligheid bij aanbestedingen groot is. 77 procent van de bedrijven die deelnemen aan aanbestedingsprocedures is het hier mee eens en 54 procent zegt dat het proces onbetrouwbaar is.
De fraudegevoeligheid en onbetrouwbaarheid in het proces van aanbestedingen wordt door de bedrijven die deelnemen aan aanbestedingen hoog ingeschat. Ook wordt het aanbestedingsproces als niet soepel (75 procent), oneerlijk (58 procent), onduidelijk (61 procent) en tijdrovend (68 procent) gezien. Anderzijds geeft 68 procent aan dat het aanbestedingsproces niet ideaal is, maar beter dan niets.
Laagste prijs
Per jaar koopt de overheid via aanbestedingen voor ongeveer 57 miljard euro in. Van dit bedrag wordt achttien miljard euro op Europees niveau aanbesteed. Jaarlijks vinden er minimaal 4.000 aanbestedingen plaats. Gemiddeld kost een aanbesteding tussen de 10.000 euro en 25.000 euro. Volgens Peter Kits, advocaat bij Holland Van Gijzen ligt er bij de aanbestedende diensten vaak te veel focus op laagste prijs. De inschrijver die zich concentreert op kwaliteit en de meest passende aanbieding, loopt daardoor vaak de opdracht mis.
Inkooporgaan Guill van den Boom, partner bij Ernst & Young: "Het zou goed zijn als het administratieve deel van de aanbestedingsprocessen verder gestandaardiseerd wordt. Daarbij kan worden gedacht aan het jaarlijks deponeren van documenten zoals uittreksels van Kamer van Koophandel, kwaliteitscertificaten en informatie over de financiële positie bij een centraal inkooporgaan. Dit orgaan zou moeten worden ingesteld door overheden. Hiermee kan een aanzienlijke administratieve lastenverlichting worden gerealiseerd."
Gelukkig is het maar 18 miljard dat via Europese aanbestedingen wordt weggezet.
Ik heb nog minder vertrouwen in andere (zuid of oost) Europese landen.
De adviezen van Guill van den Boom raken natuurlijk kant nog wal.
Een orgaan dat moet worden ingesteld door de overheid.
Dit stuk gaat over een onbetrouwbare, incompetente, onduidelijke en alleen maar op laagste prijs beluste overheid. En E&Y komt met niet meer dan nog een bureaucratisch (semi-overheids) moloch ter verlaging van administratieve kosten waarbij de slager zijn eigen vlees blijft keuren.
Dus niet hé. De overheid is regelsteller en procedureschrijver. Daarnaast heeft ze een voorbeeldstellende functie. Waar liggen de prioriteiten en hoe vullen we die met onze maatschappelijke verantwoordelijkheid zo goed mogelijk in. Als dat al niet tot uitdrukking kan komen in een transparant en duidelijk inkoopbeleid weet ik het ook niet meer.
Maar we moeten zeker niet deze verantwoordelijkheid weghalen bij dezelfde overheid.
Het is diezelfde overheid die in meerdere geledingen de markt aanpakt daar waar het gaat om fraude, omkoping en valsheid in geschrifte. Als je dat kunt – en dat kunnen ze gelukkig ook goed – dan moet je dat zeker op jezelf projecteren.
En als je dat niet kunt omdat je als overheid te weinig zelfregulering en reflectie, spiegeling of deskundigheid hebt kun je het beter uitbesteden aan E&Y, Berenschot, Mckinsey, of een andere accountant of adviesorganisatie. Die kunnen het wel met enig toezicht en de toezegging dat ze ook voor het gaas gaan als ze het niet goed doen. Dat is het voordeel van de economische crisis; je kunt nu gewoon zeggen wat het doel is wat je wilt bereiken en waarbij de dienstverlener een deel van het risico in zijn mik krijgt onder de noemer samen-uit-samen-thuis.
We hebben genoeg kapitaalvernietigende bloopers vanuit de overheid gehad. Laat staan dat we nu zitten te wachten op nog grotere miskleunen met juridische consequenties.
Het gaat in deze om vertrouwen, eerlijkheid en rechtvaardigheid. Dat is het enigste waar de ambtenaar terecht trots op mag zijn. En er is er maar één die dat kan bewerkstelligen; de overheid als klant.
