14 december 2010 -
Publieke organisaties moeten veel sneller en beter inspelen op signalen uit de samenleving. Ze moeten hun interne organisatie aanpassen zodat meningen van buiten serieuzer genomen worden. De Nationale DenkTank presenteert het rapport 'Zelf Vertrouwen' met daarin 33 concrete adviezen voor publieke organisaties om beter om te gaan met verwachtingen en percepties van burgers.
Daarnaast wijst de DenkTank op mogelijkheden om prestaties van de eigen organisatie te verbeteren. De adviezen zijn toegespitst op de terreinen politie, rechtspraak, wetenschap en beleid, pensioenen en het vertrouwen van de overheid in de burger. Het rapport wordt in het Vredespaleis in Den Haag aangeboden aan de minister van Veiligheid en Justitie Opstelten en aan de Nationale Ombudsman Brenninkmeijer.
Concrete oplossingen
De 22 jonge talentvolle academici hebben de afgelopen drie maanden onderzocht hoe organisaties het dalend vertrouwen van Nederlanders in instituties kunnen ombuigen. Begin oktober presenteerde de DenkTank zijn onderzoek naar de knelpunten, gebaseerd op analyses van onder andere de rellen in 'Hoek van Holland', de HPV-vaccinatieaffaire en de diverse TBS-zaken. Vooral de groeiende invloed van sociale media en het gebrek aan vaardigheden en systemen om om te gaan met nieuwe media bij publieke organisaties spelen een rol. Nu zijn aan die analyse concrete oplossingen gekoppeld.
Een aantal ideeën Een greep uit het grote aantal ideeën, die deels al worden geïmplementeerd:
Wetenschap
Bij wetenschappelijke onderbouwing van beleid lopen feiten en meningen vaak teveel door elkaar heen (bijvoorbeeld bij vaccinaties, klimaat en UMTS-masten). Overheden signaleren dit vaak te laat, pas als het debat eigenlijk al uit de hand loopt. De DenkTank ontwikkelde De Digitale Voelspriet die actuele discussies volgt via internet. Hiermee kunnen organsiaties eerder inspelen op de zorgen die leven bij het publiek. En om media te helpen het publiek goed te informeren wordt geadviseerd om een Bureau Wetenschap op te zetten met ongebonden en onafhankelijke wetenschappers die in staat zijn om verheldering in discussies te geven door te helpen feiten en meningen te scheiden.
Politie De verwachtingen van burgers van de politie zijn hoog. Maar de politie heeft ook te maken met mondige en soms agressieve mensen. Snelle verspreiding via internet en media van verhalen en beelden van spanningen op straat en van incidenten ondermijnen het gezag van de politie. En bij het werken in de spotlights van (sociale) media maken het ontbreken van éénduidige in- en externe communicatie en de versnippering van de organisatie het moeilijk voor de politie om zijn gezagsrol goed uit te voeren. De DenkTank stelt de training Blauw in de spotlights voor, die alle politiemedewerkers mediatraining geeft. De DenkTank raadt daarnaast aan om de interne cultuur van de politie te versterken. Dit kan bijvoorbeeld door de problemen van politiemensen beter te horen: de DenkTank stelt voor dat een 'Mystery Chef' uit een ander korps een dagje meeloopt en zo hoort wat er speelt binnen een collega-korps.
Rechtspraak De rechtspraak ligt steeds meer onder een vergrootglas. Maar de rechter heeft moeite zijn eigen verhaal zo te verwoorden dat burgers het ook begrijpen. Bovendien maken de (overigens zeer gewenste) onafhankelijkheid van rechters en de daaruitvolgende organisatiecultuur van de rechtspraak het lastig een betere aansluiting met de samenleving te vinden. De DenkTank suggereert daarom oplossingen die de onafhankelijkheid van de rechter niet aantasten, maar wel de rechters stimuleren om meer te doen voor het instituut rechtspraak. De Rechtspraak pakt het idee op van ‘Lawless Society’ (Wat als er geen rechters zijn?) en gebruikt de andere aanbevelingen zoals ‘Met Recht op TV’, en het opzoeken van meer interactie, bijvoorbeeld via Blogspraak.
Pensioenen Kennis van en betrokkenheid bij het pensioensysteem is laag en het draagvlak voor de toekomst dreigt te eroderen. Zo kent tweederde van de werknemers de hoogte van hun eigen pensioenopbouw niet. Daarnaast zijn jongeren slecht vertegenwoordigd in pensioenbesturen. De wervingscampagne Aan het (be)stuur zorgt voor meer jongeren in de pensioenfondsbesturen. En de ludieke verjaardagskaart 'Gefeliciteerd! Een jaartje dichterbij uw pensioen' herinnert deelnemers van pensioenfondsen aan hun pensioenopbouw.
Vertrouwen in de burger Doordat de overheid de burger vaak wantrouwt, voelen burgers zich niet serieus genomen. De DenkTank vindt dat de overheid meer vertrouwen moet hebben in mensen zelf. De automatische 'risico-regelreflex' na een incident moet worden beteugeld. De Warm hart en Hoofd koel Award is voor bestuurders en politici die na incidenten niet overhaast en ondoordacht optreden met nieuwe regels. Deze prijs moet bestuurders en politici aansporen meer doordacht op te treden na incidenten. Daarnaast heeft de DenkTank een Incidentenwijzer ontwikkeld die bestuurders richtlijnen geeft wat wel en niet te doen tijdens een crisis.
Een hele nuttige invalshoek en insteek. Maar ik denk, maar wie ben ik, in enige mate naast de perceptie van de burger.
Overheid en vertrouwen.
Dat is een hele eenvoudige. De burger zit niet te wachten op een 'verklarende' overheid omdat de burger/belastingbetaler' te vaak werd geconfronteerd met onbetrouwbare politici en ambtenarij. Ook politieke en persoonlijke incompetentie wordt door de burger gesignaleerd.
Een hele eenvoudige oplossing is dat politici en ambtenaren nog transparanter, 'to the point' acteren en communiceren. Ook de dienstvaardigheid en geloofwaardigheid kunnen dan worden hersteld. De burger is het zat te zien dat politieke en ambtelijke impotentie de burger miljarden kost want het is diezelfde burger die de rekening telkens weer gepresenteerd krijgt.
Politie
Het aanzien van en respect voor diensten zoals de politie is aanzienlijk gedaald. Dat is het gevolg van een falend politiek beleid die de burger jaren lang zand in de ogen heeft gestrooid. Immers, als je goochelt met cijfers waarvan de burger weet dat dat regelrechte machinaties zijn, dan verdampt het vertrouwen.
Dat de burger niet meer aankan van de politie door onderbemensing, is de burger vervolgens niet aan te rekenen maar falend beleid. Het gevolg daarop zie je in de samenleving dat er meer lieden zijn die menen zich op een bepaalde manier te moeten gedragen jegens medemens dat er steeds vaker mensen recht in eigen hand nemen.
Het voorbeeld mogen we weer in de krant vernemen, een overvaller die het zelf niet overleefd.
Banken
Tja ook hier weer een vertrouwenskwestie. Jarenlang zijn de burgers 'belazerd' door de banken, en dat gaat nog steeds door. De politiek gedoogd dit nog steeds en heeft er niet tegen op getreden. Van verschillende kanten betalen de burgers de rekening van het falen van de banken.
Ook hier een geschaad vertrouwen en geen enkel excuus van de bankiers naar diezelfde betalende burgers. Het wantrouwen dat de banken nu etaleren naar de burgers, hun eigen klanten nota bene, is Stuitend en daar kan geen enkele denk tank tegen op dat te herstellen het komende decennium.
Meer transparantie in de rechtspraak zou wellicht een hele mooie profilering zijn van de rechterlijke macht mits dit op serene wijze gebeurd. Ik geloof niet dat we hier op Amerikaanse toestanden zitten te wachten tenslotte.
Ik lees nergens dat die academici overigens een duidelijke koppeling maken naar opgelopen schade door grove incompetentie en nalatigheid, iets wat een van de grootste gemene delers is van het 'burgerlijke wantrouwen'.
