Nederland moet makkelijker gaan denken over werk en tijd
13 december 2010 -
"We moeten in Nederland onze negen tot vijf cultuur loslaten. Dat geeft ons veel meer rust en vrijheid." Dat is wat de kersvers gehuldigde Ambassadeur Zelfroosteren, de heer Arts, Nederland wil meegeven. De heer Arts is, na een succesvolle locatiepilot zelfroosteren bij NedTrain, verantwoordelijk voor het verder in de organisatie uitrollen van deze methodiek van personele inzet.
"Nederlanders hebben het in de afgelopen decennia beduidend drukker gekregen. Er verschijnen steeds meer rapporten over de toename van burnouts en langdurig ziekteverzuim. Zo zat ik gisteren bijvoorbeeld in de trein tegenover een jonge vrouw. Omstandig belde zij rond om ervoor te zorgen dat haar kinderen, ondanks onze vertraging, op tijd van de BSO zouden kunnen worden opgehaald. Zo doen we ook ons best om exact om negen uur op ons werk te zijn, nog voor sluitingstijd boodschappen te doen en zitten we om zes uur 's avonds aan de piepers. Gelukkig hebben veel supermarken, door de verlening van openingstijden, ons leven al wat relaxter gemaakt. Als we het niet redden, doen we toch een uurtje later boodschappen? Dat levert ons rust en vrijheid op".
Niet efficiënt
Als onderdeel van de NS verzorgt NedTrain het onderhoud en revisie aan treinen. Het aanbod van treinen is aan allerlei schommelingen onderhevig: de tabellen van de NS wijzigen ieder half jaar en er ontstaan fluctuaties in het werk vanwege bijvoorbeeld weersomstandigheden. Dat terwijl de personele inzet juist een vast en constant patroon betrof. Het kwam dan ook regelmatig voor dat er wel medewerkers aanwezig waren, maar er geen of te weinig werk te doen was. "Best leuk voor een dag, maar op lange termijn is het niet uitdagend voor medewerkers. Bovendien is dit voor de werkgever verre van efficiënt," aldus Arts.
Werk en privé
Ook merkte Arts dat sommige medewerkers conflicten ervoeren in de combinatie werk en privé of dat de werktijden niet bij de eigen ritmes paste. De één vindt het werken in de ochtenddienst vervelend, terwijl de ander daar juist de voorkeur aan geeft. De oudere medewerkers ervaren werkdruk bij lange patronen van nachtarbeid, dus kiezen nu voor korte cycli aan nachtdiensten. Ook was er, bijvoorbeeld door gedeeld ouderschap, behoefte aan meer flexibiliteit in arbeidsuren per week. Het algemene resultaat: pieken en dalen in productiviteit, een hoog ziekteverzuim en veel roosterverschuivingen.
Zelfroosteren
Arts besloot te testen of zelfroosteren een oplossing zou kunnen bieden. Een oplossing waarbij de doelstelling om de personele inzet beter af te stemmen op de feitelijke klantvraag hand in hand kan gaan met de behoefte aan individuele werktijdwensen en het terugbrengen van rust in de roosters.
Met vallen en opstaan heeft Edwin samen met zijn medewerkers het traject tot een succes gebracht. Hij heeft vooral ervaren dat zelfroosteren niet een programma is wat van de plank kan worden getrokken.
Ervaringen
Tijdens het NCSI seminar ‘Een stap verder met zelfroosteren’ heeft Arts zijn ervaringen gedeeld. Wat waren leermomenten, wat vonden medewerkers en wat heeft het NedTrain opgeleverd aan het einde van de rit? Er is rust in de roosters teruggebracht, het ziekteverzuim is noemenswaardig gedaald, medewerkers ervaren een betere werkprivé balans en de productiviteit is aanzienlijk gestegen.
Vertrouwen
Ook Dorien Otte, teamleider bij GGZ Noord Holland Noord, vertelde over de ervaringen met het sociaal innovatieve zelfroosteren. Waar bij NedTrain de Ondernemingsraad heel kritisch naar zelfroosteren kijkt, was het bij GGZ Noord Holland Noord juist de Ondernemingsraad, die de organisatie gevraagd heeft een experiment te starten. "Het vroegtijdig betrekken van de OR en het open een eerlijk communiceren met medewerkers zijn kritische succesfactoren. Als je medewerkers meer verantwoordelijkheid wilt geven, moet je ze ook in vertrouwen nemen en open kaart spelen," vertelt Otte enthousiast aan de ruim 80 seminar deelnemers.
Constructief gesprek Werktijdwijzigingen kunnen emotioneel beladen onderwerpen zijn. Natuurlijk zijn er veel angsten. De werkgevers moeten bereid zijn iedere periode kritisch naar de benodigde bezetting te kijken en het daarna voor een groot deel kunnen loslaten. Werknemers kunnen denken dat er een addertje onder het gras zit. Zowel Arts als Otte roepen OR's, bonden, werkgevers en werknemers op om constructief met elkaar in gesprek te gaan over de kansen die het kan bieden.
