13 september 2010 -
Het proces van flexibilisering van arbeid leidt tot complexe arbeidsverhoudingen en geeft continuïteitsproblemen in bedrijven. De werkgevers- werknemersverhouding verandert, het wordt onduidelijk wie welk mandaat heeft, hoe de verhoudingen tussen intern medewerker en externe kracht is ingericht en wie het merk gaan dragen.
Dat concludeerde de top van dienstverleningsbedrijven tijdens een bijeenkomst over de toekomst van professionele dienstverlening georganiseerd door het Professional Services Institute (PSI) van Nyenrode Business Universiteit.
Zelfstandige professional
Flexibilisering van arbeid is een ontwikkeling die zich heel snel doorzet. In 2020 is het totaal aantal ZZP'ers twee miljoen; naar verwachting is circa 25 procent hiervan - 500.000 in aantal dus - dan een ZP'er (zelfstandige professional). Een deel van de ZP'ers organiseert zich in netwerken rond grote klanten, bureaus of rond nieuwe en strategische thema's bij bepaalde klanten of klantgroepen. Deze ZP'ers, op welke manier dan ook georganiseerd, zijn voorbeelden van 'de nieuwe professional'. Ook de nieuwe generaties professionals hebben een sterke drang om vrij gevestigd te zijn, in netwerken te opereren en te leren door in veel verschillende omgevingen actief te zijn. Het proces van flexibilisering van arbeid leidt tot complexe arbeidsverhoudingen en geeft continuïteitsproblemen in bedrijven. Dit maakt dat de professionele dienstverlening momenteel geconfronteerd wordt met uiteenlopende dilemma's.
Enorme consequenties
De flexibilisering van de arbeidsmarkt heeft enorme consequenties hoe professionele bureaus zich in de toekomst gaan organiseren; zij zien er dus ook anders uit. Een aantal grote bureaus, bijvoorbeeld in de accountancy, is gehalveerd in aantal professionals. Maar ook de klantorganisaties zullen qua omvang van vast personeel sterk zijn afgenomen. Voor een deel komt dat doordat nieuwe generaties werknemers en professionals geen uitdaging ervaren in een vaste arbeidsrelatie bij (grote) organisaties.
"Voor de consequenties die dit proces heeft, moet nog een oplossing gevonden worden. Dat is niet zo simpel. Er moet denkkracht voor ontwikkeld worden. Met deze rondetafelconferentie nemen we hierin een leidende rol," zegt prof dr. Frank Kwakman, hoogleraar Professional Services Management bij Nyenrode Business Universiteit.
Het houden van een rondetafelconferentie rond het thema 'flexibilisering van arbeid' is een goed initiatief. Als directeur van interim bureau Yoxa valt het mij op dat slechts weinig bedrijven zich buigen over de consequenties die de flexibilisering van arbeid zal hebben voor hun bedrijf. Enerzijds zal dat veroorzaakt worden door het korte termijn denken dat veel bedrijven typeert. Anderzijds is de complexiteit van het vraagstuk dermate groot dat 'denkkracht' ontwikkeld moet worden, zoals prof dr. Frank Kwakman aangeeft. Door het thema steeds weer onder de aandacht te brengen zullen we erin slagen om het bovenaan de agenda te krijgen van bestuurders waardoor voldoende 'denkkracht' zal ontstaan om het vraagstuk te kunnen oplossen.
Dit soort conferenties zijn inderdaad erg zinvol, het alsmaar groter worden van de flexibele schil vraagt hier en daar om een nieuwe aanpak en denkwijze. Ik heb wel wat bedenkingen bij het stuk.
- 25% van de ZZP-ers zal professional zijn (vrij vertaald). Betekent dat dus dat 75% dat niet is? Vanwaar dit onderscheid tussen ZZP en ZP? (zonder hier de discussie over de term ''ZZP'' te willen voeren, dat gebeurt al op teveel andere plekken)
- Wordt het probleem niet een beetje te groot gemaakt? Het is waar dat veel professionals zelf streven naar flexibiliteit maar de flexibilisering van de arbeidsmarkt gaat natuurlijk voornamelijk uit van de werkgevers zelf. Een grotere flexibele schil betekent een andere aanpak maar is dit niet een geleidelijk en organisch proces? Zaken als de genoemde continuďteitsproblemen komen niet als donderslag bij heldere hemel lijkt me.
Waar is de voorspelling van 2 miljoen zzp' ers in dit artikel op gebaseerd?
Dit lijkt mij een vrij overspannen voorspelling die eerder is gedaan, maar niet is uitgekomen.
Het is ook logisch dat het aantal zzp'ers niet zo'n grote vlucht neemt, juist door de hierboven geschetste problemen van 'verwarring'. Een grote flexibele schil met veel (z)zp'ers is veel meer gedoe dan 'gewoon' werken met werknemers op een vast contract. Bovendien levert dit voor het management van een onderneming veel onzekerheid op.
De onzekerheid speelt ook een rol aan de aanbodkant van de arbeidsmarkt. Veel zzp'ers klagen over onzekerheid. Dit gegeven zorgt er ook voor dat in een krappere arbeidsmarkt veel mensen voor het werknemerschap zullen kiezen en daarmee zal de groei van het aantal zzp'ers gedempt worden.
Zzp'ers zijn niet meer weg te denken uit de Nederlandse arbeidsmarkt. Het is goed dat er wordt nagedacht over wat hiervan de voor- en nadelen zijn. Daarbij is het bepaald onhandig dat sommige mensen menen deze trend te moeten overdrijven.
