Hoe motiveert u uw medewerkers? Het is een vraag die menig manager zichzelf - soms tot wanhoop gedreven - stelt. Over dit onderwerp is al heel veel gezegd en geschreven. Er zijn talloze theorieën in omloop. Er is een stroming die zegt: "Deel vooral veel complimentjes uit!" Maar is dat wel zo? En zo niet, wat werkt dan wel?
Wat kunnen managers van walvissen leren?
In de Orka Award vertelt de auteur Ken Blanchard over Wes Kingsley. Wes is een manager die op dood spoor zit. Hij zit met de vraag: "Hoe motiveer ik mijn medewerkers?" Wes krijgt het antwoord aangereikt via Sea World. Daar leert hij hoe de trainers de Orka’s zover krijgen allerlei kunstjes uit te voeren. De basisaanname is: "Beesten (en ook mensen) doen niks tegen hun wil. Straffen helpen niet. Je beloont ze voor goed gedrag, dat helpt wel." Om een Orka uit het water te laten springen, leggen de trainers een lat diep onder water. Telkens wanneer de Orka over de lat zwemt, ontvangt hij een beloning in de vorm van een aai (vinden ze heerlijk) of voedsel (altijd lekker). Wanneer de Orka dit door heeft, legt de trainer de lat een stukje hoger. Netzo lang totdat de Orka het water uitspringt. Vervolgens leert Wes hoe hij ditzelfde systeem op mensen toepast.
Te mooi om waar te zijn?
U vindt in dit boekje talloze nuttige tips en adviezen. Het is zeker de moeite waard. Maar er is wel wat op af te dingen. Bijvoorbeeld: ‘Orka’s doen niets tegen hun zin in’. Dit is niet waar voor mensen. Mensen doen wel dingen tegen hun zin in. Wilt u voorbeelden? De meeste mensen gruwen van belasting betalen en toch doet de overgrote meerderheid braaf zijn aangifte op de post. Mensen leren ook van straffen. De laatste jaren heeft de overheid intensief op snelheid gecontroleerd. En wat blijkt? De boetes sorteren effect. De voorbeelden liggen voor het oprapen, ook in uw bedrijf. Mensen realiseren zich, omdat ze een idee van de toekomst hebben, wat de gevolgen zijn van non-conformistisch gedrag. Denk in dit verband ook aan sociale processen, zoals groepsdruk.
Wat dan wel? De kern van de zaak is dat het er niet om gaat of feedback positief of negatief is. Het is veel eerder een zaak voor de manager om objectief het gedrag van de medewerker te beschrijven en te controleren of de medewerker er op dezelfde manier tegenaan kijkt. Vervolgens geeft de manager aan welke effecten dit gedrag heeft. Of nog beter: hij vraagt dit aan de medewerker. Afhankelijk van de reactie, kan hij er dan een conclusie aan koppelen, of nog mooier de medewerker zelf tot een conclusie laten komen. Ik illustreer dit aan de hand van een simpel voorbeeld.
