Vraag "Op dit moment werk ik als officemanager. In mijn vorige baan werkte ik ook als officemanager en gaf ik leiding aan een team. Mijn leidinggevende was een 'dame van ijzer'. Ze gaf alleen commentaar en kritiek en volgens haar kon altijd alles beter en dat verwachtte ze dan ook altijd. Daardoor is mijn zelfvertrouwen erg verminderd. Daar heb ik nu last van omdat ik mij na kritiek van de directie mij meer als 'slachtoffer' ga gedragen dan als strijdkrachtige manager. Hoe kom ik hier vanaf?"
Antwoord Het is heel natuurlijk dat jarenlange kritiek je zelfvertrouwen aantast c.q. ondermijnt. Zie het als een gegeven, maar zie wat gebeurd is ook als een fase die achter je ligt.
De leidinggevende al autoriteit Een leidinggevende is een autoriteit. We zijn gewend om bijna alles aan te nemen van zo iemand, uit vertrouwenof uit angst. We geven ons vaak over aan iemand die in rangorde hoger staat en zijn daarin soms erg loyaal. Ook als we zelfleidinggevende zijn. Het zijn natuurlijke, historisch gegroeide mechanismen. Op een gegeven ogenblik kunnen we niet verder op de manier van een ander en kiezen een andere weg. Echter, we hebben dan soms wat deuken opgelopen. Met name op onze meest gevoelige/zwakkeplekken. Tegelijkertijd hebben we slechte ervaringen gecreëerd voor onszelf, waarbij het kan gebeuren dat een bepaald gedrag van iemand een negatief gevoel oproept en versterkt. Als we niet bewust ingrijpen, herhalen we dat patroon keer op keer.
Perspectief Probeer zaken in perspectief te bezien. Ieder leidinggevende heeft een eigen leidinggevende stijl. En die is niet altijd perfect, vooral als leidinggevenden vanuit controle opereren en hun eigen persoonlijkheid teveel meenemen in hun leidinggevende rol. Velen beheersen niet het hele pallet van leidinggevende eigenschappen en/of gaan daar niet flexibel mee om. Er zijn leidinggevenden die altijd op zoek gaan naar zwakke plekken. Hun talent is dat ze oog voor detail hebben en die zwakke plekken kunnen herkennen. Maar als ze dat talent niet kunnen compenseren met motiverende, coachende en inspirerende eigenschappen, dan wordt er op machtsgevoel leidinggegeven. Dat draagt niet bij tot het versterken en het ontplooien van je medewerkers. Met ijzeren hand regeren heeft voordelen die benut kunnen worden, maar ook nadelen, die we moeten nalaten of compenseren.
Het kan ook zijn dat sommige leidinggevenden elkaar onderling anders bejegenen. Niet met fluwelen handschoenen, omdat ze ervan uitgaan dat dat kan. Soms werkt het, soms niet. Leer je omgangsvormen met anderen in perspectief te zien. Leer te herkennen dat niemand volmaakt is en vooral in te zien dat jij geen slachtoffer hoeft te zijn van het handelen van een ander. Zie ook in dat je niet op tijd ingegrepen hebt en daar nu de nadelen van ondervindt. Neem je macht terug. Herken sneller waar de ander iets nalaat en waar jij iets te veel toelaat. Laat verder zakelijke kritiek persoonlijk niet te zwaar wegen.
Herstel Belangrijk is om het aangetaste/ondermijnde deel van je zelfvertrouwen weer te herstellen en je te wapenen tegen meer van hetzelfde. Val niet meer in dezelfde valkuil en bescherm die stukken van jezelf waar je nu wat (over)gevoeliger bent. Blijf vooral niet in dat aangetaste/ondermijnde gevoel zitten. Dat creëert slachtoffergedrag. Je kunt beginnen je af te vragen wat je hebt geleerd van de tijd met die dame van ijzer. Hoe heb je het zover laten komen? Waar ben je niet voor jezelf opgekomen? Wat laat je nooit meer gebeuren en wat heb je toch wel als positief ervaren (van jezelf en van anderen)?
Stel jezelf verder niet de vraag van hoe je van je ‘slachtofferhouding’ afkomt, maar hoe je kunt zorgen dat je sterker uit deze ervaring komt. Je kunt beginnen met de volgende stappen:
Erkennen wat gebeurd is
Accepteren van eigen verantwoordelijkheid en de rest bij de ander/de ijzeren dame laten (daar hoef en kun jij niets mee)
Loslaten van de programmering en de invloed/greep van de ijzeren dame
Bepalen van je huidige rol en de benodigde eigenschappen in die rol
Bepalen van je persoonlijke leidinggevende stijl
Integreren van nieuwe (copings)strategieën, waarbij je je zwakke punten versterkt en je sterke punten meer profileert
Handelen naar je rol als manager
Feedback Pas als je hersteld bent kun je nieuwe reserves opbouwen en van daaruit strijdbaar reageren. Leer tot die tijd het gevoel van kritiek te bezien als feedback die een ander je geeft over jouw gedrag. Meer niet. Jij kunt er ook altijd op reageren. Als de vorm van het feedback geven je niet bevalt, kun je vragen om wat je daarin anders zou willen, zonder direct in de verdediging te schieten of emotioneel te worden.
Hou jezelf vooral voor dat wat nu gebeurt losstaat van het verleden en niet persoonlijk bedoeld is. Bezie het zakelijk. Soms kun je wat met de feedback van een ander en wil en kun je het accepteren (en dat kan heel leerzaam zijn) en soms niet. Je hebt altijd het recht om niet (direct) te reageren. Gun je jezelf voorlopig de tijd en de ruimte om op een ander moment te reageren of nog beter, te responderen. Als je een respons geeft, dan relativeer je wat gezegd cq gevraagd wordt en neem je de ruimte en de tijd om op een respectvolle wijze meerwaarde toe te voegen.
Asha Kalijan
Vraag het Asha Heeft u een vraag voor Asha, stuur deze in. U ontvangt direct antwoord per email. Later wordt de vraag volledig anoniem en niet herleidbaar op de site geplaatst. Klik hier om uw vraag in te sturen.
