Is het u ook wel eens opgevallen dat mensen heel snel denken in termen van goed of fout? Je kunt het ze nauwelijks kwalijk nemen. Het wordt ons met de paplepel ingegoten. In ruwweg de eerste twintig jaar van ons leven worden wij gehersenspoeld in zwart-wit-denken. Een antwoord op school is goed of fout. Dus gaan wij daar later, eenmaal verlost van het onderwijssysteem vrolijk mee door.
Grijsdenken is niet populair. Sterker: wij vinden grijs vervelend en saai. Grijsdenken heeft nog een ander nadeel. Het biedt ons weinig houvast. Het veronderstelt dat wij op eigen houtje lastige keuzes moeten maken. Ik vermoed dat daarom boekjes die kant en klare recepten voorschrijven zo populair zijn.
Gemakzucht
Zwart-wit-denken is een beetje gemakzuchtig. Het is een stuk gemakkelijker dan rekening houden met alle mogelijke schakeringen. Als je daaraan gaat beginnen, moet je je grijze (!!) cellen aan het werk zetten.
Jaren geleden werkte ik freelance voor een grote trainingsorganisatie. Op een goede dag vroegen ze me of ik een syllabus wilde schrijven voor de training commerciële binnendienst. Het streelde mijn ego en schreef er lustig op los. Mijn enthousiasme bekoelde flink toen bleek dat ik ook de examens moest schrijven. Daarvoor volgde ik zelfs een heuse cursus. Uiteraard met kraakheldere richtlijnen.
Eigenwijs ventje
U kent me zo langzamerhand, ik ben stronteigenwijs, en schreef een examen met uitsluitend vragen waarop de deelnemers vrijelijk konden antwoorden. Sterker nog ik stelde voor dat de deelnemers hun syllabus mee mochten nemen naar het examen.
Naar mijn smaak draait het vooral om inzicht en niet uitsluitend om feitenkennis. Het huis was te klein. Mijn voorstel werd met een ferme armzwaai van tafel geveegd:
‘Het is onmogelijk om dergelijke examens na te kijken.’
Dus werden de deelnemers veroordeeld tot de beruchte meerkeuzevragen. Inderdaad, het kijkt lekker gemakkelijk na. Maar of iemand de lesstof werkelijk heeft begrepen en er zelf mee kan stoeien? Dat zul je nooit weten.
Levend bewijs
Inzicht is lastig meetbaar met meerkeuzevragen. Ik was daarvan het levende bewijs. In dezelfde periode ging ik op voor mijn vaarbewijs. Ik had het papiertje nodig om legaal een jetski te mogen besturen.
Het lesboek interesseerde me geen bal. Het ging over motorjachten, zeilboten en allerlei, uiteraard nuttige, regeltjes voor op het water. Ik las het niet eens uit. Tijdens het examen gokte ik er lustig op los. En waarachtig …?! Ik slaagde voor het examen met de hakken over de sloot!
Sindsdien mag ik luxe motorjachten besturen. Ik heb me er nooit aan gewaagd. En de jetski? Maakt u zich geen zorgen. Ook die is lang geleden verkocht.
De hang naar kant-en-klare recepten
Het grote probleem is natuurlijk dat zodra mensen losgelaten worden in de dagelijkse praktijk, die grijsgetinte schakeringen in volle omvang op ze afkomen.
Dan moeten ze zelf oplossingen bedenken voor problemen die helaas niet zo zwart-wit zijn. En dan wordt het lastig. Het is een regelrechte aanslag op de grijze celletjes in onze bovenkamer.
Dus vluchten velen in de schijnzekerheid van de kant-en-klare recepten die experts uit hun hoge hoed toveren. Waarom je het op die manier zou moeten doen? Geen flauw benul. Zijn er alternatieven? Geen idee. Maar of je het daarmee redt? Ik denk van niet.
Je steekt er zo weinig van op. Je leert beter door zelf iets te ondernemen, fouten te maken en het vervolgens beter te doen. Toegegeven: het is inspannend. Maar dat maakt het leven toch zo leuk?
Michel Hoetmer helpt ondernemers en verkopers nieuwe klanten te werven en meer te verkopen via praktische verkooptrainingen. Wilt u wekelijks praktische verkooptips ontvangen? Meld uzelf aan voor de gratis verkooptips van SalesQuest.
Soms denk ik wel eens ...hoe lager het IQ en hoe minder meegemaakt des te sneller staat men klaar met een oordeel.
Willem van Druten
|
|
21
-
12
-
2010
|
19
:
29
uur
Voor 90% van de “westerse” bevolking is het zwart – wit?
Dat is inherent aan het systeem van empirisch onderwijs en de inrichting van onze maatschappij. Kijkend naar de opbouw van onze samenlevingen met wetten en regels, waardoor wij beheerst worden, is dit niet onredelijk. Tenzij je problemen hebt met die opbouw en de standaardisatie van kloonkennis. Problemen worden hier opgelost of voorkomen door algemeen aanvaartbare en erkende oplossingen (best practice). Het betere stampwerk voor kennis hoort daar dan bij. Daarom doen juridische en financiële beroepen het al lang zo goed.
1 + 1 = 2. Telkens het wiel opnieuw uitvinden is ook niet slim. Een beetje cognitieve capaciteit is hiervoor vereist. Wat zou een manager ander moeten met al die boeken, checklists en adviseurs. Idereen moet zich in eerste instantie indekken. Kennis is dientengevolge voor 97% plagiaat. Meng je het met wat andere kleuren of culturen zoals geel, rood of marocca dan wordt het al zoiets als “inzicht”. Dit vereist een zeker denk- en combinatievermogen vanuit IQ, EQ en SQ (of welke andere Q dan ook). Of zoals Henk aangeeft; als je moet overleven – of wat meegemaakt hebt- gaan andere factoren spelen. Niet alleen gestampte cognitieve vaardigheden maar ook levenservaring en creativiteit. Oorzaak en gevolg denken / trekkingen. Combineren en redeneren.
Eigenlijk is het onze luxe in een nauwelijks veranderende en bedreigende situatie die ons in plaats van slimmer juist dommer en éénzijdiger maakt. Daarom kunnen we 2 van de resterende 3% nieuwe inzichten en kennis ook niet vertalen naar bruikbare nieuwe toepassing. Op het bčtavlak gaat het hier en daar iets beter maar alfa blijft achter. Er is geen nood-(zaak) voor. Wetenschap is per definitie luxe en dientengevolge zwaar gesegmenteerd. En denken – open vragen- is vermoeiender dan reproduceren via multiple-choice. Door economische welvaart hebben we onze maatschappij kunnen inrichten zonder na te denken over horizontale integratie en zijn vervreemd van andere culturen en opvattingen. Zijn we minder toegankelijk en ontvankelijk geworden voor impulsen en inzichten van “buiten” onze succeskring. Filosofie is bij ons een wat zwevende leerstoel voor zoekende studenten aan een universiteit en bij anderen een levenswijsheid, leermethode of maatschappijopvatting. Alleen IQ is dan niet de maatstaf om ons te ontworstelen aan het Zwart – Witte. Gelukkig proberen we onze massa standaard kennis consumentenwereld wat te draaien met bijvoorbeeld diversiteitmanagement. Maar zolang er nog zoveel aanbod in leerrichtingen en mogelijkheden zijn (alle -vervolg- opleidingen van universiteiten, hogescholen, middelbaar onderwijs t/m vmbo, NCOI. LOI etc. etc.) zullen we ons met deze massaproducten, waar steeds minder markt voor is, moeten behelpen met zwart – wit toetsing en toepassing.
@Michel
Kan ik je vaarbewijs overnemen. Wil gaan IJszeilen.
Simone
|
|
22
-
12
-
2010
|
08
:
44
uur
Toch wel een bijzondere weblog op een webmagazine die continue met lijstjes komt: top 10 doe dit en tiptop 8 laat dat.
We kunnen nu dus onderzoeken of deze blog effect heeft: als het aantal korte artikelen met lijstjes afneemt en het aantal artikelen met meer nuance en een groter 'grijs gebied' toeneemt.
Bedankt voor de mooie reacties. Simone je hebt me geďnspireerd voor een volgende blog, zie (Klik hier)
Willem van Druten
|
|
22
-
12
-
2010
|
23
:
10
uur
Ach; de meeste willen de wijsheid en waarheid toch in hapklare brokken voorgeschoteld krijgen. Uit het boekje want van nadenken wordt je moe. Keer je principieel tegen alle wijsheid ''in a nutshell''. Er is niets linker en fnuikender voor authenticiteit dan Statistiek, Standaard & Suggestie.
f ijskes
|
|
29
-
12
-
2010
|
12
:
20
uur
Ik denk dat sommige zaken te snel worden afgedaan met het ''zwart-wit: label.
Wit is nu eenmaal wit. Bruin is nu eenmaal bruin. Iemand gedraagt zich nu eenmaal boos of angstig.
Dat wil niet zeggen dat dat eeuwig is of maar voortduurd. Of dat dit de enige labels zijn die ergens aan gehangen kunnen worden.
Op enig moment is alles te duiden, te benoemen. Dat is nodig om aan een ander duidelijk te maken hoe het in elkaar zit. Hoe leg je anders uit aan iemand wat zich afspeelde in een situatie?
Ik denk wel dat er personen zijn die doorschieten, en de verandering die heeft plaatsgevonden niet (kunnen) benoemen.
Kijk maar naar de politiek. Vooral Balkenende was goed in het op geen enkele wijze labels laten plakken op situaties.
Het vervelende is namelijk, dat als ergens labels op geplakt zijn, de labels de waarheid zijn voor sommigen. En dat de afweging die daarna gedaan kan, en soms moet, worden niet gebaseerd is op alle labels, maar enkel op de labels die voor de betreffende persoon belangrijk zijn.
Ik denk dat de discussie dus niet moet gaan over zwart-wit, maar over hoe je met elkaar een discussie voert, en dat we niet veroordelen, maar beoordelen. Wat voor de ene beter uitkomt dan voor de ander is niet goed of fout. Dat is nu eenmaal zo. Dat is mijn label.
Peter van der Toorn Vrijthoff
|
|
10
-
01
-
2011
|
11
:
17
uur
De media zijn de grootste Zwart/Wit profeten. Ze zijn vrijwel constant bezig ons kleur te onthouden. Het resultaat is dat we ook niet meer kunnen genieten van de prachtige kleurnuances die overal om ons heen aanwezig zijn. Het is een misvatting dat Zwart/Wit zekerheden geeft. Het is een denkwijze die rechtstreeks naar een culturele en intelectuele afgrond leidt.
Over de auteur:
