Als ik u vraag om een groot schilder-beeldhouwer-uitvinder te noemen, is de kans vrij groot dat u komt met Leonardo da Vinci. En als ik u ook nog vraag naar de overeenkomsten die u met hem deelt, moet ongetwijfeld wat langer nadenken. Hebt u de ambitie om uw naam in één ademtocht met die van hem genoemd te laten worden? Bent u tot meesterwerken in staat, en realiseert u ze ook daadwerkelijk?
Weet u overigens wat het belangrijkste is dat da Vinci niet heeft gedaan?
Grootste genie aller tijden
Leonardo da Vinci werd geboren op 15 april 1452 in Toscane en overleed, op 67-jarige leeftijd, op 2 mei 1519 in Amboise. Hij gold inderdaad al tijdens zijn leven als groot schilder, maar nog vandaag de dag horen ook anatoom, architect, botanicus, filosoof, geograaf, geoloog, ingenieur, musicus, natuurkundige, uitvinder en wiskundige tot zijn kenmerken. Zijn prestaties in deze vakgebieden en met name wat hij heeft betekent voor de verdere ontwikkeling daarvan, maakt dat hij in the book of Genius (Buzan/Keene, 1994)wordt gekenschetst als het grootste genie aller tijden.
Persoonlijk Slag leveren
Hoe zal dat voor da Vinci zelf zijn geweest? Zou hij zich bij leven hebben gerealiseerd dat hij de grootste schilder van de Renaissance genoemd zou worden?
Waarschijnlijk wel: hij liet zich immers uitdagen om in een prestigieus duel met Michelangelo te strijden om de titel beste schilder aller tijden. In die strijd wierp hij zich op zijn ‘Slag om Anghiari’, een muurschildering in het Palazo Vecchio. Een schildering die hij vervolgens, door eindeloos geëxperimenteer, verprutste en onvoltooid liet. Dat laatste was kenmerkend voor daVinci: veel dingen beginnen en vervolgens niet afmaken.
Had ik maar slimmer gewerkt
Ook daarvan was hij zich bij leven bewust en met name in zijn laatste jaren. daVinci-kenner Michael J. Gelb schrijft dat Leonardo zich gerealiseerd moet hebben dat hij zijn droom om alle kennis tot één geheel te maken niet zou vervolmaken. Juist daarom ook zat hem dat in de weg; volgens da Vinci’s biograaf Vasari was Leonardo in zijn laatste dagen vervuld van wroeging en verontschuldigde hij zich ‘tegenover God en de mensen omdat hij zoveel ongedaan had gelaten’.
Leonardo heeft ook tegen het eind van zijn leven en na een hersenbloeding die hem het gebruik van zijn rechterhand kostte, gezegd ‘ik zal doorgaan’ en ‘ik word het nooit moe, nuttig te zijn’.
Niet genoeg afgemaakt
Gelb schrijft: ‘Niemand heeft ooit zoveel geprobeerd op zoveel terreinen, maar toch is het grootste deel van zijn werk onvoltooid gebleven. (..) Het laatste avondmaal, de slag bij Anghiari en het ruiterstandbeeld voor Sforza bleven onvoltooid. Er bestaan slechts zeventien schilderijen van hem, waarvan een aantal onvoltooid zijn. Hoewel zijn aantekeningenboeken wonderbaarlijke informatie bevatten, heeft hij ze nooit, zoals zijn bedoeling was, geordend en gepubliceerd’.
De wereld zou er zonder Leonardo da Vinci ongetwijfeld anders uit hebben gezien: als inspirator voor anderen heeft hij veel, heel veel betekend. Maar met dat als resultaat had hij geen vrede kunnen hebben.
Welke Slag laat ú onvoltooid?
En u? Bent u een inspirator of een doener? Bent u een starter of een afmaker? Heeft u al een beeld van wat ú gaat achterlaten? In deze baan, in uw carrière, in uw leven? Staat u daar wel eens bij stil? Of moet u, net als Leonardo da Vinci, toch vooral nuttig bezig zijn en mag u niet tevreden zijn?
Stilstaan is, tussen de arbeidzame bedrijven door, een nuttige (on-)bezigheid. Het maakt dat u, juist door reflectie en introspectie, bewuste keuzes kunt maken. Doe dat op tijd. Als u van uw meesterschap zelf al profijt wilt hebben, moet u dingen afmaken.
Vijf tips
Schets voor uzelf wat u zou willen achterlaten, zowel op persoonlijk als op professioneel vlak. Waarop wilt u zonder wroeging terug kunnen zien? Wat wilt u betekend hebben voor uzelf en voor anderen?
Wat was uw Slag bij Anghiari? Wat hebt u, zonder dat u dat tot op de dag van vandaag hebt ingezien, onvoltooid laten liggen? Welk effect heeft dat gehad op latere keuzes?
Laat u uitdagen door wat da Vinci dreef, iets wat hijzelf omschreef als ‘de tegenstelling tussen vrees en verlangen’. Vrees voor het onbekende, maar toch het verlangen om juist de mogelijkheden daarvan te achterhalen.
Leer denken als Leonardo da Vinci; lees het boek van Michael J. Gelb en ontwikkel de gaven die bij da Vinci hebben geleid tot geweldige prestaties.
Leer ook om niet te werken als da Vinci: maak gefundeerde keuzes in wat u start en afmaakt of wat u halverwege onvoltooid laat.
Meer lezen
Michael J. Gelb is bij uitstek een kenner van het werk van Leonardo da Vinci. Hij schreef onder andere het boek Denken als Leonardo da Vinci, een aanbevelenswaardige cursus creativiteitsbevordering in boekvorm.
Over de auteur:
