Hoogbegaafde en/of hoogsensitieve medewerkers; opgave of gave
25 juni 2014 -
Elke organisatie van enige omvang heeft één of meerdere hoogbegaafde en/of hoogsensitieve medewerkers in dienst. Dat is een voordeel want met hun intelligentie, creativiteit en loyaliteit kunnen zij het verschil maken op tal van gebieden.
Het is daarbij wel handig of zelfs noodzakelijk als de hoogbegaafdheid en/of hoogsensitiviteit herkend en erkend worden. Dat zorgt voor meer wederzijds begrip en leidt ertoe dat eenieder zich goed in zijn rol voelt. Door denkwerelden en de dagelijkse praktijk dichter bij elkaar te brengen, functioneren medewerkers beter en kunnen ze excelleren. Dit stelt Hans Lips van Hans Lips Coaching.
Investeren in medewerkers
De termen hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit komen steeds vaker voor in de media. Komt dit doordat het aantal mensen dat ermee te maken heeft groeiende is? Of komen mensen er
tegenwoordig sneller voor uit omdat ze hun ‘gave’ vooral als opgave ervaren in het dagelijks leven? Lips: "Dit laatste komt meer en meer voor. Steeds meer hoogbegaafde en hoogsensitieve mensen merken dat ze ‘anders’ functioneren. Zij willen graag leren om op een aangename manier met hun ‘gave’ om te gaan. Voor organisaties is dit positief. Ieder persoon is uniek en functioneert anders; werkgevers doen er dan ook goed aan om te investeren in hun werknemers. Zeker bij hoogbegaafde en hoogsensitieve medewerkers wordt dit enorm gewaardeerd en zal het leiden tot een grotere loyaliteit, motivatie en waardering."
Onbegrepen
Bijna iedereen heeft wel eens wat gelezen of gehoord over hoogbegaafdheid. Meestal gaat het over kinderen; een buurjongetje, een klasgenootje op de school van de kinderen of iemand op de sportclub bijvoorbeeld. In het onderwijs zijn ook tal van programma’s opgezet met als doel hoogbegaafde kinderen beter te laten functioneren en gebruik te laten maken van hun eigen mogelijkheden.
Naar hoogbegaafde volwassenen is tot op heden echter veel minder onderzoek gedaan. Pas sinds 2002 is er in de praktijk meer aandacht gekomen voor hoogbegaafdheid op het werk (o.a. Nauta & Corten, 2002). Recenter (o.a. UvU, Reijseger, Peeters & Tarisis, 2013) is onderzoek gedaan naar de werkbeleving onder hoogbegaafde werkers. Lips: "Een goede ontwikkeling want het is helemaal niet vanzelfsprekend dat hoogbegaafden zich op basis van hun hoge intelligentie wel redden in hun werk. Zij ervaren hierin juist meer problemen dan anderen. Dit heeft vrijwel altijd te maken met verveling en/of onbegrip."
Overprikkeld
Lips: "Hoogsensitiviteit -of hooggevoeligheid- is bij de meeste mensen een minder bekend begrip dan hoogbegaafdheid. Toch komt het voor bij een op ded vijf mensen; hoogbegaafde mensen zijn bovendien per definitie hoogsensitief. Het omgekeerde kan niet zonder meer gesteld worden. Een hoogsensitief persoon is veel meer dan gemiddeld gevoelig voor indrukken en prikkels en merkt veel meer signalen en details op. Deze worden uitgebreider en intensiever gefilterd en dat kan soms lastig zijn, zowel in privé- als in werksituaties. Hoogsensitieve mensen raken binnen de samenleving of bedrijfscultuur dan ook snel overprikkeld. Hectiek, strakke planningen, nadruk op prestaties en efficiency, grote mensenmassa’s, kantoortuinen, verplichtingen en verwachtingen zijn daarbij veel voorkomende prikkels. Daar komt nog bij dat een hoogsensitief mens vaak erg nauwkeurig, betrokken, inlevend en zorgzaam is. Dit blijkt in de praktijk nogal eens een lastige combinatie."
Leidinggevenden
Lips: "Wanneer een organisatie besluit om voor hun hoogbegaafde en/of hoogsensitieve medewerkers externe hulp in te schakelen (bijvoorbeeld een coach) is het van belang om ook met de leidinggevende in gesprek te gaan. Het is voor een leidinggevende best lastig om hoogbegaafdheid of hoogsensitiviteit te herkennen. Soms lijkt er iets anders aan de hand te zijn en blijkt pas later dat het gaat om hoogbegaafdheid en/of hoogsensitiviteit. Het kan zich dan ook op verschillende manieren manifesteren bij een medewerker. Daarbij valt op dat met name de oudere generatie liever opgaat in de werkende massa, vaak onzichtbaar functionerend onder hun niveau. De jongere generatie is juist opvallend kritisch, uit zich makkelijker en heeft eerder behoefte om zich te laten coachen en/of begeleiden."
In de dagelijkse praktijk, dus ook op de werkvloer is het belangrijk om de leidinggevenden vertrouwd te maken met hoogbegaafdheid en/of hoogsensitiviteit zodat het vooruit helpen van deze medewerkers soepeler verloopt. Het draait hierbij vooral om (h)erkennen, accepteren, waarderen en begrip. En dat deze bijzondere medewerker zich begrepen, gehoord en prettig voelt in de werkomgeving en zo volop kan excelleren.
