20 juli 2012 -
Stress is een algemeen en breed begrip, dat in de volksmond voor veel verschillende situaties en ervaringen wordt gebruikt. Daarbij zijn er ook meerdere opvattingen en definities van stress. Dat alles maakt het alleen maar verwarrend, aldus Nell van de Ligt van Ligtpunt. Er ontstaat bijvoorbeeld stress als u voor de eerste keer voor een grote groep mensen moet spreken. Nieuwe dingen aangaan kost stress, want er is nog geen ervaring.
Stress zegt iets over de energie die een bepaalde situatie kost. En dat is afhankelijk van uw gevoeligheid en mentale weerbaarheid. U wilt gevoeligheid voorkomen, want als mens wilt u controle houden. Kortom: stress brengt u uit evenwicht en kost veel energie, want u beheerst de situatie niet. Wat u uit uw evenwicht brengt en wanneer dit gebeurt is voor iedereen anders. Wat de één als een positieve uitdaging ervaart, kan voor een ander een groot probleem zijn.
Begrijp uw stress
Maar wat is stress nu precies? Van de Ligt probeert hier stress voor u te ontleden, zodat u meer inzicht krijgt in stress en stresssituaties. Analyseren maakt dat de situatie wordt begrepen. Begrijpen geeft een gevoel van controle. Als de situatie wordt begrepen en duidelijk is wat precies stress veroorzaakt, kan de situatie worden veranderd en kan er beter worden verwoord wat er speelt. Dat geeft weer controle en grip en maakt de situatie beheersbaar.
Definitie van stress
Dus wat is stress en wanneer ontstaat er stress?
• Stress is een proces dat het gevolg is van een stressor en een stressrespons.
Stressor: de prikkel/gebeurtenis/situatie die de stress veroorzaakt. Het feit dat plaatsvindt.
Stressrespons is een reactie op die prikkel, die spanning veroorzaakt. Dat is de persoonlijke reactie.
• Stress ontstaat als controle en beheersing over de situatie wordt verloren. Er is angst dat die taak (spreken in het openbaar) niet lukt. De taak wordt niet of niet voldoende beheerst en dat maakt onzeker.
• Er is positieve (ook wel eustress genoemd) en negatieve (disstress) stress:
Eustress is positieve stress. Het spreken in het openbaar is gelukt. Het zelfvertrouwen groeit, het geeft een kick. Hier is de stresssituatie een groeimoment geworden. De taak wordt beheerst.
Disstress is negatieve stress. Het spreken lukte niet, maar is wel een vaste taak binnen het pakket. Er wordt tegenop gezien en er ontstaan klachten.
• Langdurige disstress is slecht voor de gezondheid, maakt nerveus en put uit. De taak of situatie wordt niet beheerst.
• Stressgevoeligheid is persoonlijk en heeft te maken met mentale weerbaarheid en probleemoplossend vermogen. Stress kan worden gereduceerd, maar niet ontlopen. Hoe is de mentale weerbaarheid, gevoeligheid en hoe wordt er met die problemen omgegaan?
Kortom: stress ontstaat als de controle wordt verloren en een situatie niet (meer) wordt beheerst. Of stress negatief of positief ervaren wordt, is dus persoonlijk.
Vraag het gratis e-boek '7 tips om ziekteverzuim door stress en burn-out te voorkomen' aan op www.ligtpunt.nl.
Een klein beetje stress kan niet veel kwaad. Maar er moet wel voorzichtig omgegaan worden met stress, teveel stress kan namelijk ernstige lichamelijke klachten met zich meebrengen!
