22 mei 2012 -
Als er bij u sprake is van ‘burn-out’, ontstaat er vaak enorme schaamte over uzelf en over de situatie waarin u beland bent. Voorheen kon u alles en nu hebt u het niet meer in de hand. U hebt geen controle meer en dat is zwak. Nell van de Ligt van Ligtpunt gaat hieronder in op het verband tussen schaamte en burn-out.
Neem Wilma. Ze wilde overal perfect in zijn en eiste daarom heel veel van zichzelf. Toen dat niet lukte, sprak ze over de ‘schaamte van het mislukken’. Er zijn een heleboel vrouwen als Wilma. Ze willen carrière maken, een perfecte echtgenote en een goede moeder zijn, zich profileren als een perfecte vriendin en een voortreffelijke huisvrouw, slank zijn, gezond eten, veel sporten, een volmaakt, perfect uiterlijk hebben enzovoort.
Of Jan. Hij had veel bereikt en voelde zich zeer geslaagd in het leven, totdat hij instortte. ‘Ik schaam me, want ik verlies mijn aanzien,’ zei hij. Jan heeft altijd hard gewerkt, bekleedde een hoge functie en verdiende veel geld. Alles ging voor de wind, totdat hij burn-out geraakte.
Verkeerde signalen
Door schaamte ontstaat er vaak vermijdingsgedrag naar anderen en dat zorgt weer voor onbegrip en eenzaamheid. Er wordt niet vrijuit gesproken over hoe het werkelijk gaat en wat er echt vanbinnen speelt. De ander vertrouwt op die mooie woorden en kan aan de buitenkant niet zien of de waarheid wordt gesproken. Door schaamte is eerlijkheid en openheid naar anderen erg lastig. U geeft daarmee zelfs verkeerde signalen af aan uw omgeving en staat uw herstel in de weg.
Schaamte ontstaat door de eigen diepliggende overtuigingen en het verwachtingspatroon naar anderen. Iemand met burn-out heeft irreële verwachtingen en eisen aan zichzelf gesteld. Schaamte ontstaat als u vindt dat bepaalde houdingen of gedragingen niet acceptabel zijn voor anderen. U gaat nog meer eisen stellen aan uzelf.
Feitjes over burn-out en schaamte
• Schaamte is een onaangename psychosociale emotie, ontstaan uit angst om anderen te misprijzen of om er niet bij te horen. Met anderen woorden: angst voor afkeuring of afwijzing van de ander.
• Schaamte wordt veroorzaakt door de persoonlijke zienswijze en verwachtingen die worden gesteld. Of anders gezegd: er wordt geprobeerd te voldoen aan verwachtingen waarvan u denkt dat de ander ze van u heeft.
Daarmee zet u uzelf op de tweede plaats en de ander op de eerste plaats. U gaat dus voorbij aan uw behoeften.
• Schaamtegevoel hoort bij een burn-outsituatie, want het is gekoppeld aan het feit dat u hoge eisen aan uzelf stelt: perfectionisme en hard werken. Dit zijn persoonlijkheidskenmerken van mensen met een burn-out.
• Daarnaast is schaamte een sterk cultureel bepaald fenomeen. Bovenstaande eisen die worden gesteld, zijn eisen die in onze cultuur erg gewaardeerd en gestimuleerd worden.
Schaamtegevoel
Kortom: een burn-out en schaamtegevoelens horen bij elkaar. Ze liggen in elkaars verlengde en zijn gekoppeld aan een eigen opgelegd verwachtingspatroon. Het helpt als u bij een burn-out kijkt naar waar uw schaamtegevoel vandaan komt en wat u van uzelf niet acceptabel vindt
Vraag het gratis e-boek '7 tips om ziekteverzuim door stress en burn-out te voorkomen' aan op www.ligtpunt.nl
Burnout is in mijn zienswijze een toestand die veroorzaakt wordt door een sterk superego (über ich). De beste weg is dit superego goed te leren kennen en je er actief tegen te leren verdedigen. Bij de eerste verschijnselen van burnout helpt dit het tij te keren.
Al lijkt het op het eerste gezicht dat de hoge eisen en verwachtingen van buiten opgelegd zijn, zijn het in wezen de eisen en verwachtingen vanuit onszelf, onze conditionering, die leiden tot burnout.
Het zou mooi zijn als we deze persoonlijkheidskenmerken al heel vroeg bij mensen konden ontdekken en er vervolgens adequaat op inspelen. Zo zou veel leed kunnen worden voorkomen.
Ook hier geldt dat een goede educatie van ouders over de opvoeding van kinderen de beste manier is om burnouts te voorkomen. Prijs kinderen om wie ze zijn, en corrigeer ze alleen op gedragsniveau. Helaas wordt het vaak andersom gedaan. We prijzen kinderen om wat ze doen en kunnen (''Wat een mooie tekening/rapport. Wat knap van je.'') en corrigeren ze op wie ze zijn (''Doe eens normaal. Wees eens niet zo druk/ brutaal.....enz.). deze vorm van opvoeding, overigens met de beste intenties, creëert afhankelijkheid van waardering van buitenaf en een kritisch superego. Zie daar de basis voor een later burnout risico.
Het zijn vaak bevlogen mensen die last hebben van stress (en vervolgens een burn-out). Zij zijn dan ook dikwijls de dragende factoren in de familie en op het werk. Juist zij hebben recht op onze ondersteuning, ook al, omdat zij soms doorslaan in hun enthousiasme. Schaamte is dus eigenlijk een misplaatste reactie.
Ik train mensen die last hebben van stress. Zij krijgen manieren aangereikt waardoor zij beter met stress kunnen omgaan en waardoor zij ook eerder de mogelijkheid hebben om opnieuw te bepalen of ze niet teveel hooi op hun vork hebben genomen.
Een goede ademhaling vormt de basis. Met bio-feedback-apparatuur kun je controleren, of je oefeningen er ook voor zorgen dat je rustiger wordt. Er is ook aandacht voor voeding, beweging en technieken om vervelende emoties op te lossen.En dit soort trainingen helpt echt, zie de bijgevoegde link.
Richard de Wit
|
|
7
-
02
-
2013
|
08
:
22
uur
Ik wil graag een correctie neerzetten op bovenstaande. De mensen met burnout zijn vaak de mensen die veel energie in een bedrijf steken met lange toekomst visie. Deze mensen irriteren zich vaak ook mateloos aan het gedrag van collega's die het allemaal niets interesseert en hun geld toch wel krijgen. Dat is de basis van het probleem burnout. Dat heeft niets met superego. Vaak zijn dit de meest goede werknemers met veel energie en toewijding. Het draait vaak om 20% die het verdient voor de 80%. Dit zijn mensen met inzicht en goede kwaliteiten die vaak geïrriteerd worden door de stompzinnige beslissingen van het management waardoor het nu ook zo beroerd gaat in vele sectoren. Dit is een inzicht die bij de meeste ontbreekt en is terug te vinden bij het begrip Maslow. Als de lucht in een bedrijf overmatig slecht ruikt ontstaat er ook een wrange geur. Daardoor gaat iemand anders ademen. De vraag is niet wie er moet veranderen maar wat. Daarbij is ook de juiste opvoeding een vraagteken. De huidige maatschappij is ingericht als beide ouders die werken en de kind is tegenwoordig een bezit en geen gift. Als er eenmaal een kind is gaat het op de zelfde manier als de hond. Het is er en kijk eens wat ik heb. Dit is de verkeerde instelling en leid dan ook tot de huidige weg die bepaalt niet de juiste is. De huidige mens loopt met een ipod rond en naar het schijnt is soceal media the thing. We kunnen beter met elkaar bezig zijn in plaats van individueel op een eiland zitten. Daar irriteren zich er vele aan en dat is de hoofdoorzaak van burnout. Het ego gedrag van anderen wat misselijk maakt. Daarbij onstaat ook steeds meer druk vanuit de overheid die niet snapt dat de mens volgens een maslow principe werkt en dus steeds meer afneemt. Opbouw werkt, afbreuk niet. Dat is heel simpel management maar wordt door de meeste niet eens begrepen en vele steken hun kop gewoon letterlijk in het zand.
