Uw gevoelens, ideeën en waardeoordelen over de wereld om u heen zijn nogal bepalend voor de ervaringen die u heeft. Samen met Frank van Marwijk kunt u onderzoeken wat u denkt en voelt, hoe u in relatie staat tot anderen en wat u motiveert. Hier vindt u vijf stappen om uzelf beter te leren kennen.
In het laatste deel van de minicursus lichaamstaal voor gevorderden, enige tijd geleden, sprak ik al over het belang van het leren kennen van uzelf. In de cursus ging het met name over het bewust aandacht besteden aan de manier waarop u naar buiten treedt. Deze keer staat het leren kennen van uw persoonlijke overtuigingen centraal. Uw gevoelens, ideeën en waardeoordelen over de wereld om u heen zijn nogal bepalend voor de ervaringen die u heeft. Samen met mij kunt u onderzoeken wat u denkt en voelt, hoe u in relatie staat tot anderen en wat u motiveert. Hier vindt u vijf stappen om uzelf beter te leren kennen.
1. Onderzoek uw gedachten Misschien heeft u al eens nagedacht wat u precies bezig houdt in uw leven en denkt u zichzelf behoorlijk te kennen. Het is zeker zinvol om over uzelf na te denken. Toch is het goed om te beseffen dat dit beperkingen heeft. Gedachten worden in woorden uitgedrukt. Wat we in woorden denken, kunnen we uitspreken waardoor onze ideeën concreet gemaakt worden. Het verwoorden van gedachten is een belangrijk instrument van de wetenschap en wordt gezien als een geldige manier die leidt tot kennis. Tenslotte kunt u eigen gedachten vergelijken met anderen door deze uit te spreken en bijvoorbeeld zo bepalen wat ‘goed’ of ‘fout’ is.
Bij uw meningsvorming over dingen en mensen om uw heen spelen ook zaken een rol die zich slecht laten verwoorden, maar die er wel zijn. Sympathieën en antipathieën bijvoorbeeld zijn om deze reden soms lastig te verklaren. U weet dat u iemand graag mag of niet, maar als u gevraagd wordt waarom dit precies is, moet u het antwoord schuldig blijven: het is ‘slechts’ een gevoel.
2. Onderzoek uw gevoelens Gevoelens krijgen vaak een ondergeschoven positie ten opzichte van gedachten, juist omdat ze zo lastig in woorden zijn uit te drukken. Als u een besluit neemt, zult u dit om deze reden eerder doen op uw beredeneerde gedachten, dan op uw gevoel. Ik denk overigens dat dit inderdaad verstandig is. Als u uzelf wilt leren kennen, is het daarentegen wel belangrijk om ook uw gevoelens te onderzoeken. Zoals gezegd laten gevoelens zich niet goed in woorden omschrijven. Probeer dat dan ook niet, maar voel slechts. Bemerk uw emoties zonder dat u daarbij perse een verklaring (woorden) nodig heeft. Als u dit niet gewend bent, kan het in het begin nogal onbevredigend zijn om niet alles te kunnen verklaren, maar het is wel de weg die u moet bewandelen.
Uw emoties onthullen uw diepste overtuigingen. Als iets u emotioneert raakt het u blijkbaar meer dan u misschien dacht. Probeer uw sympathie voor een collega niet weg te redeneren. Erken dat u ergens bang voor kunt zijn, zonder te weten waarom. Onderken dat uw humeur niet altijd zo evenwichtig is als u wellicht dacht.
3. Onderzoek uw persoonlijke contacten Om uzelf goed te leren kennen dient u zichzelf te bezien in de context waarbinnen u leeft. Als u nagaat hoe u zich presenteert in nabijheid van anderen, kunt u een aardig beeld krijgen van uzelf. Het meeste leert u van de mensen die u op enige wijze emotioneren: de mensen die u liefheeft en de mensen die u haat. De uitersten die u ervaart bij deze personen maken u het meest bewust van uw persoonlijke overtuigingen.
De mensen die u liefheeft… Het meest heeft u te maken met mensen die u zeer na staan en met wie u lief en leed deelt. Als u goed kijkt, ziet u dat u zelfs erg lijkt op deze mensen: ze hebben eenzelfde referentiekader, delen dezelfde meningen als u en bewegen zich in het leven enigszins in dezelfde richting als u. Van deze mensen bij wie u zich vertrouwd voelt, leert u veel doordat u zich aan hen spiegelt.
Anderzijds is het goed om te zien hoe u op deze mensen reageert op momenten dat u zich wat minder bewust bent van wat u precies doet. Soms leert u dan uw ware aard het beste kennen. Stelt u bijvoorbeeld ’s nachts uw eigen nachtrust voorop, of geeft u uw partner ook wat ruimte? Trekt u steeds het hardst aan de dekens als u het koud heeft of houdt u ook rekening met de ander? Dit geeft een idee van uw positie binnen de relatie: toont u zich zorgzaam of dominant? Nog niet genoeg van dit voorbeeld? In het artikel Hoe lig je samen in bed? kunt u lezen hoe zelfs de houdingen waarin u het bed deelt niet zonder betekenis zijn .
Als u uw gedrag ten opzichte van uw relaties onderzoekt, kunnen uw bevindingen nogal confronterend zijn. U merkt dat u bijvoorbeeld veeleisender bent dan u had ingeschat. Toch is het niet de bedoeling om gelijk een waardeoordeel te geven aan uw ontdekkingen. Het gaat er voorlopig alleen om dat u zichzelf beter leert kennen.
De mensen die u haat… Naast de mensen die u liefheeft, heeft u te maken met mensen waar u werkelijk niet mee door één deur kunt. Deze mensen triggeren uw gevoelens voortdurend en zoals eerder genoemd is vaak niet duidelijk waarom. Het is goed om juist van deze mensen te leren wat u blijkbaar zo belangrijk vindt waardoor u zo heftig reageert. Ook dit onderzoek heeft in eerste instantie slechts de bedoeling om uzelf beter te leren kennen. Het is niet persé noodzakelijk uw gedrag aan te passen en uw meningen bij te stellen om in het vervolg wel goed met deze personen overweg te kunnen. Aardig gevonden worden is zeker wel effectief: aardige mensen krijgen meer voor elkaar dan niet aardige mensen. Toch is het geen doel op zich. U moet niet verwachten dat u altijd met iedereen evengoed overweg kunt. Soms klikt het gewoon niet en dat zal het waarschijnlijk ook niet gaan doen.
4. Onderzoek uw drijfveren Waarom bent u eigenlijk manager geworden? Heeft u een persoonlijke ambitie om leiding te geven? Hebben anderen u uitgekozen vanwege uw leidinggevende capaciteiten of is er nog een andere reden? Misschien bent u dit wel gaan doen omdat uw vader dit nooit heeft kunnen worden en nu zo trots is dat u dat wel bent. Hoe dan ook… het is zinvol om eens voor uzelf na te gaan wat u gebracht heeft waar u nu bent.
5. Onderzoek uw doelen Wat wilt u bereiken? Ook dit is een ingang om meer van uzelf te weten te komen. Het gaat er nu niet om uw doelen in uw werk te onderzoeken, maar uw persoonlijke doelen. Wees eerlijk voor uzelf, u hoeft aan niemand verantwoording voor uw gedachten af te leggen. Misschien is uw doel: veel geld verdienen, invloed uitoefenen op anderen of zelfs zoiets als ‘een betere baan hebben dan mijn broer’. De redenen waarom u doet wat u doet hoeven niet zo legitiem te zijn. Wel kunnen ze veel over uzelf duidelijk maken. Het is zelfs mogelijk dat u op deze manier tot de ontdekking komt dat u iets geheel anders wilt.
